Саха сирин научнай киинин учуонайдара хоту сиргэ дьон усулуобуйатын тупсарар туһугар араас ньымалары көрдөөн,
үөрэтэн, чинчийэн, салгыы ону производствоҕа таһаарарга үлэ ыыталлар
Биир оннук чинчийиинэн хоту сир олохтоохторун дьиэлэрин благоустройствонан хааччыйыы буолла. Ол курдук, 2001 сыллаахха дьоппуон конструктора Кицуи-сан бэйэтин бэйэтэ ыраастанар биотуалеты айан таһаарбыта саха учуонайдарын интэриэһиргэттэ. Бу биотуалет мас көөбүлүгэр олоҕурар, тыаһа суох, сыты таһаарбат, көөбүлү сылга биирдэ эрэ уларытыллар. Киһи саамай сэҥээрэрэ бу биотуалет 3 мүнүүтэ иһигэр баар бактериялары суох оҥорор уонна онно баара-суоҕа 40-100 Вт уот энергиятын ылар. Биир биотуалет 30 сыл үлэлиир кыамталаах.
Маннык биотуалет Азия, Африка уонна Япония дойдуларыгар киэҥник тарҕаммыт. Өссө маннык биотуалеттар бириинсиптэригэр сөп түбэһиннэрэн сүөһү ноһуомун суох оҥорорго улахан тэриллэр оҥоһуллубуттар.
Өссө Кицуи-сан куухуна, сууйар массыына таһаарар кирдээх уутун, вааннаҕа сууммут ууну канализация көмөтө суох бэйэтэ бэйэтигэр ыраастанан иһэрин айбыт. Кини маннык сыалга мас чоҕун туттар эбит. Ыраастаныллыбыт уу төттөрү техническэй ууга кубулуйар эбит. Чоҕу сэттэ сылга бирдэ уларытыллар, эмиэ 30 сыл үлэлиир кыамталаах. Маннык тэрили вахтанан үлэлиир бөһүөлэктэргэ хото тутталлар эбит.
Биллэн турар, бу маннык биотуалеты, кирдээх ууну ыраастыыр тэрили атыылаһарга үтүмэн үгүс үп наада. Учуонайдар дьоппуоннары кытта Хоккайдо диэн сиргэ бу тиэмэнэн көрсүһүү оҥорбуттара. Ол түмүгэр, 2016 сылга Россия уонна Япония холбоһуктаах тэрилтэни тэрийэн, итинник биотуалеты уонна кирдээх ууну ыраастыыр тэрили Россияҕа оҥорор туһунан кэпсэтии ыыппыттара. Оччотугар Россия бэйэтин матырыйаалын тутуннаҕына, итинник тэриллэр сыаналара 100 төгүл чэпчиэхтэрин сөбө этиллэр. Билигин хайдах үлэ барыахтааҕар каарта оҥоһуллан, Арктика усулуобуйатыгар бэрэбиэркэ ыытыллыахтаах.
"Арай бу саҕалааһыннар олоххо чиҥник киирдэхтэринэ, ыччат дьон, олохтоохтор бэйэлэрэ түөлбэлээн олорор сирдэригэр аныгы үйэҕэ эппиэттиир усулуобуйа тэриллэригэр үтүө хамсаһын буолуо этэ ", – дииллэр учуонайдар. Иккиһинэн, Арктикаҕа уоту, сылааһы биэрииттэн таһаарыллар экология сатарыйыыта арыый да намырыа этэ буоллаҕа.
Учуонайдар тугу этэллэр?
1. Россияҕа Арктика уонна Уһук хоту сиргэ аналлаах «Арктические технологии России» диэн бэйэ табаарын айан, оҥорон таһаарарга.
2. Саха сирин барытын Российскай Федерация Арктикатын зонатынан ааҕарга.
3. Улуустар баһылыктара олохтоохтор олорор усулуобуйаларын тупсарарга үрдүкү салалтаҕа бэйэлэрин этиилэрин киллэрэн, туруорсалларыгар.
Полина Николаева
Рукописи не рецензируются и не возвращаются.
При цитировании материалов ссылка на газету обязательна.
За содержание и достоверность объявлений редакция не отвечает.
Мнение авторов может не совпадать с мнением редакции.
E-mail: info@mayak-arc.ru 18+
© Информационное агентство Инфорос, 2010 – 2025