Манчаары олорбут уонна охсуспут кэмэ – 19 үйэ бастакы аҥара. Ити кэмҥэ Россия империятыгар феодальнай, крепостной тутул утарсыылара тыҥаабыт, кылаассабай охсуһуу сытыырхайбыт, революционнай өй-санаа тарҕаммыт бириэмэтэ этэ.
Василий Манчаары 1805 сыллаахха Илин Хаҥалас улууһугар Нөөрүктээйи нэһилиэгэр төрөөбүт. Аҕата Быттааны Сүөдэр уол уончалааҕар өлбүт, онон уол огдообо ийэтинээн эрэйи-кыһалҕаны көрсөллөр. Тулаайахтары абаҕалара аатырар Чоочо баай баттыыр-атаҕастыыр, ону Манчаары тулуйбат, кинини утарар, Чоочоҕо тэпсилгэн буолуон баҕарбат. Манчаары баайдарга аһаҕастык утарсыыта, кинилэри кытта дьорҕоотук охсуһуута итинтэн саҕаламмыт.
Саха суруйааччылара Манчаары Баһылай туһунан поэматтан хоһоонугар, сэһэниттэн кэпсээнигэр, драматыттан оператыгар тиийэ суруйбуттара.
Манчаары Баһылай дьоһун сураҕа, албан аата норуотугар бэрт киэҥник биллэр. Кини туһунан киэҥник тарҕаммыт номохтор, айымньылар дьиҥ патриотическэй тыыннаахтар. Манчаары үрдүк идеалынан төрөөбүт дойдута буолар. Итиннэ сытар – кини норуокка хайҕатар, таптатар күүһэ, төрөөбүт алааһын, дойдутун уохтаахтык таптыырыттан хайдах да бэйэлээх хараҥа хаайыыттан күрээбит, ыраахтааҕы суутуттан төлө туттарбыт. Онон норуот кэпсээнинэн Манчаары Баһылай сырдык мөссүөнэ төрөөбүт сиртэн саҕалаан, билиҥҥи эдэр көлүөнэ ыччакка Ийэ дойдуга умнуллубат итии таптал уотун күөдьүтэр.
Манчаары уобараһа Аҕа дойдуну көмүскүүр Улуу сэрии сылларыгар ордук кэрэтийэн көстүбүт: былыргыттан ылата норуот көҥүлгэ баҕарар үрдүк идеала түмүллүбүт хорсун, хоодуот мөссүөнэ Манчаарыга бэриллибит. Ити сылларга норуот биллиилээх ырыаһыттара С.А. Зверев – Кыыл Уола тылларыттан хас да ырыаларын, Екатерина Иванова «Манчаары Баһылай» (өлбөт сүппэт өрөгөйдөөх өргөс туһунан тойугун) 1944 сыллаахха суруттарбыттар. Онно сэрииһит, буойун саха “Манчаары Баһылай” баайдарга далайбыт батаһын фашистарга суостаахтык туһаайбыт.
Матырыйаалы бэлэмнээтэ
общкор Вуталина СТРУЧКОВА
Рукописи не рецензируются и не возвращаются.
При цитировании материалов ссылка на газету обязательна.
За содержание и достоверность объявлений редакция не отвечает.
Мнение авторов может не совпадать с мнением редакции.
E-mail: info@mayak-arc.ru 18+
© Информационное агентство Инфорос, 2010 – 2025