18+
Судаарыстыбаннай, общественнай деятель, СӨ культуратын үтүөлээх үлэһитэ, Саха сирин народнай суруйааччыта, хотугу норуоттар бас-көс киһилэрэ Андрей Васильевич Кривошапкин 75-с сааһын туолар үбүлүөйүгэр Госдума депутата, РФ Уһук Илин, Сибиир уонна Хоту сир аҕыйах ахсааннаах норуоттарын Ассоциациятын президенэ Григорий Ледков кыттыыны ылла.
“Андрей Васильевич хоту дойду олохтоохторун, табаһыттар, булчуттар, балыксыттар дьылҕаларыгар быһаччы оруоллаах”, – диэтэ Григорий Петрович. Кини Андрей Васильевич аатынан киэн туттарын бэлиэтээн туран, бу ураты көрүүлээх киһи Россия, аан дойду таһымыгар биллэр-көстөр суолу киллэрбитин, 40-тан тахса норуоту сомоҕолуур Ассоциацияҕа бигэ тирэх, өйөбүл буоларын эттэ. “Биһиги салгыы бииргэ үлэлииргэ бэлэммит. Сотору кэминэн Ыччат дьыалаларыгар федераллааҕы агентство былаһааккатыгар Ыччат бастакы форумун ыытыахпыт. Онно биһиги мындыр өйдөөх настаабынньыкпыт Андрей Васильевич кыттыыны ылыаҕа. Ол туһунан кэпсэттибит”, – диэн инники соруктарын кэпсээтэ.
Григорий Ледков былырыын эмиэ кэлэ сылдьыбыта. Онно Саха сиригэр олорор норуоттары, хоту улуустары сайыннарыы тула элбэх кэпсэтии барбыта. Өрөспүүбүлүкэ салалтатын, олохтоохторун ааттарыттан сорох федеральнай сокуоннар Саха сирин уратытын учуоттаабаттарын, онон кэккэ уларытыылар киллэриллиэхтээхтэригэр этии оҥорбуттара. Онно Ассоциацията Саха сирин бырабыыталыстыбатын кытта бииргэ үлэлииргэ Сөбүлэһии түһэрсибиттэрэ. Бу сырыыга суруналыыстарга Григорий Ледков бу курдук иһитиннэрии оҥордо:
– Наука көрдөрүүтүгэр, нэһилиэнньэ ортотугар социологическай ыйытыы эппиэттэригэр, съезд уурааҕар, экспердэр этиилэригэр олоҕуран, Россияҕа олорор аҕыйах ахсааннаах норуоттар кыһалҕалара биир – ылыллар сокуоннарга көрүллэр нуормалары уларытыы, социальнай-экономическай сайдыыга үбүлээһини улаатыннарыы. Тыл уонна сир боппуруоһа сүрүн кыһалҕаларынан буолаллар. Тылы дууһаҕа, дьиэ кэргэҥҥэ илдьэ сылдьыы баар буолуохтаах, оччоҕуна эрэ омук норуот быһыытынан сүппэт. Россия сайдарыгар промышленноһа сайдыахтаах. Онон промышленноһынан дьарыктанар хампаанньалары, тэрилтэлэри кытта бииргэ хайдах сайдарбытын тэрийэрбит уопсастыбаттан олус тутулуктаах. Эппиэтинэс уопсастыбаҕа, уопсастыбаннай тэрилтэлэргэ баар буолуохтаах. Биһиги сааһыламмыт туруорсууларбыт былааска олус наадалаах, барыта онтон тутулуктаах.
Элбэх истиҥ-иһирэх тыл этилиннэ, хоһоон-ырыа дьиэрэйдэ, үҥкүү бэлэхтэннэ. Туундара киэҥ киэлитигэр, аһаҕас халлаан анныгар “ханна тохтобул баарын көрдөөбөккө иннин хоту айанныыр көс норуоттар” дьылҕалара арыллан, кэрэ кэпсээн буолан көстөргө дылы гынна.
Манна уонна бу иннинэ Былатыан Ойуунускай аатынан Саха академическай театрыгар буолбут «Дьылҕам кытыла» диэн Андрей Васильевич Кривошапкин дьоро киэһэтигэр булуҥнар көхтөөх кыттыыны ыллылар. Ол курдук, Булуҥ улууһугар муус устар 2 күнүгэр тэриллибит «Ассоциация коренных малочисленных народов Булунского района» диэн уопсастыбаннай тэрилтэ бэрэссэдээтэлэ Константин Слепцов, чилиэннэр Раиса Кулакова уонна Татьяна Балаганчик эрдэттэн бэлэмнэнэн кэлэн, өрөгөйдөөх тэрээһини Булуҥу кытта эмиэ ситимнээтилэр.
Ил Түмэн мунньахтыыр саалатыгар Татьяна Балаганчик Галина Зотова Андрей Васильевич Кривошапкиҥҥа анабыл хоһоонун аахта. Оттон театрга буолбут концертка Татьяна саҥа ырыаны бэлэхтээтэ. Эбээннии хоһоону нуучча тылыгар Владимир Федоров тылбаастаабытынан, онно бэйэтэ мелодия суруйан, ыллаан эйээртэ. Бу куолаһа нарынын, кэрэтин.
… Это у любого ты спроси
И тебе он ответит правдиво,
Как гремел арктический Тикси,
Как стоял на сопках он красиво,
Как сиял гирляндами огней,
Как дома его тянулись к небу,
Но теперь лишь эхо прежних дней
Все успехи превращает в небыль...
Здесь цвели достаток и уют,
Порт морской встречал суда все лето,
А сейчас одни ветра поют
О былых делах страны Советов.
А сегодня, души занозив,
Только память колет нас былая,
И с одной лишь болью про Тикси
Говорим мы глаз не поднимая.
Но о бедах этих говоря,
Вы о прошлом не судите плохо,
И прошу вас, не пинайте зря
Славную ушедшую эпоху.
И еще, как было на Руси
После смут, развала и болота,
Верю я – поднимется Тикси
И откроет в Арктику ворота...
Ырыаны истэ олорон, бэрт кылгастык да буоллар Тиксиигэ олорон ааспыт кэмнэрбин, бииргэ үлэлээбит коллегаларбын, алтыспыт доҕотторбун-атастарбын, көннөрү кэпсэтэн ааспыт дьоммун-сэргэбин ахтан-санаан хараҕым уута түспүтүн бэйэм да билбэккэ хааллым...
Бу тэрээһиннэр Андрей Васильевиһынан сирэйдээн “хайа курдук бигэ” туруктаах хоту дойду хоһуун дьонун тоҕус кырыыта күлүмүрдээтэ...
Полина Николаева