18+
Герб
Рекламный баннер 980x90px unterhead
Архив
Рекламный баннер 300x200px left-1
Мы в соцсетях
Рекламный баннер 300x600px left-2
Рекламный баннер 300x60px right-1
Рекламный баннер 300x60px right-2

Ийэ тыл илгэтэ – төрүт тыл төлкөтө

04:47 15.02.2014 16+
2918

 

Олунньу 13 күнэ – төрөөбүт тыл уонна сурук-бичик күнэ, Ийэ тыл норуот майгытын- сигилитин, сиэрин-туомун сонордоон илдьэ сылдьар. Тыла сайдыылаах, баай, хомоҕой буоллаҕына омук бэйэтэ эмиэ оннук: өй-санаа өттүнэн чэбдик. Тыл – ааспыт кэммит, билиҥҥи олохпут уонна инникибит баайа.

Саха Республикатыгар төрөөбүт тыл олунньу 13 күнүгэр – саха бастакы учуонайа лингивиһэ, уһулуччулаах сырдатааччыта, демо­крата, рефор­ма­та­ра, маассабай национальнай сурук-бичик төрүттээччитэ, сахалыы бастакы учебниктар ааптардара уонна таһаарааччылара Семен Анд­реевич Новгородов төрөөбүт күнү­гэр бэлиэтэнэр.

Төрөөбүт тылы харыстааһыҥҥа сүрүн болҕом­то ууруллар. Өссө 16 сыл анараа өттүгэр рес­публикабытыгар «Саха Республикатын тылларын туһунан» сокуон ылыллыбыта. Хоту дойду аҕыйах ахсааннаах  төрүт норуоттарын социальнай- эконо­мическай сайдыыларын уһун кэмнээх программата ылыныл­лыбыта, дойдубутугар эбээн, эбэнки уонна юкагир тылларын – саха сирин аҕыйах ахсааннаах төрүт норуоттарын төрөөбүт тылларын харыстааһын,сөргүтүү уонна сайыннарыы пробле­маларын үөрэтэр соҕотох  хоту дойду аҕыйах ахсааннаах  төрүт норуоттарын проблемаларын института үлэлиир. Бу боппуруостары быһаарыы  киһи аймах иннигэр ытык иэспитинэн буолар. 

Саха тыла сир үрдүгэр биир түҥ былыргы тылынан биллэр. Учуонайдар этэллэринэн, бу олус архаичнай уонна аан дойду уустук тылларыттан биирдэстэринэн буолар. Ол иһин Еванггелияны сахалыы тылбаастааһын дьиҥ ис суолталаах  буолла. Бу үлэ биэс сыл устата барбыта. ЮНЕСКО саха тылын өйдөбүнньүгүнэн – Олонхону киһи аймах тылынан уонна материальнайа суох нэһи­лиэстибэтин шедевринэн билиниитэ саха норуотун тылын уонна культууратын үрдүк суолтатын туоһулуур. “Төһөннөн элбэх тылы билэҕин да, соччонон баайгын”– диэн норуот муудараһыгар этиллэр.

Бүгүн биһиги Россия бары норуоттарын төрөөбүт тыллара сүтэн, симэлийэн хаалбатын, кэлэр көлүөнэ төрөөбүт тылын билэр уонна ол тылынан кэпсэтэр буоларын туһугар үлэлиибит. Төрөөбүт тыл үйэтийбит үгэстэрин харыстаан эдэр көлүөнэҕэ тиэрдэ сатыыбыт.  

Биһиги сахалар бэйэбитин арҕаһыттан тэһи­ниилээх Айыы аймахтарынан, көхсүттэн тэһинии­лээх Күн улуустарынан ааттанабыт. Онон самныбат саргылаах, охтубат оҥоһуулаах буолуохтаахпыт.

Кырдьаҕастан сүбэтин, эдэртэн эйэтин ылан, ыра ындыылаах, төлкө төргүүлээх, кэскил кэһиилээх  Айыы аартыгын устун, антах-бэттэх аралдьыйбакка, кэлэр кэмнэр кэрэ кэрдиилэрин диэки  эҥэрбититтэн тутуһан, илиибититтэн сиэттиһэн, эрчимнээхтик хардыылаан, эгэ-дьэҕэ эҥэрдэнэн иннибит хоту баран иһиэххэйиҥ!

 

Матырыйаалы  бэлэмнээтэ Л.М. Корякина,

Тиксиитээҕи киин библиотека