Таймылыырга ыраах Анаабыр улууһуттан ыалдьыттыы «Буранынан” дьиэ кэргэнин илдьэ айаннаан кэлбит Вадим Егорович Андросовтыын көрсөн кэпсэттим. Ыраах айаны тулуйан, кыра үс саастаах сиэнэ кытта кэлсибит. Вадим Егорович – «Улахан Күөл» родовой община баһылыга. Общинаҕа бүтүн дьиэ кэргэнинээн үлэлиир.
Кини кэргэнэ – Вера Васильевна, Түмэти нэһилиэгин төрүт олохтооҕо. Отут сылтан ордук кэргэнин кытта туундараҕа көһө сылдьыбыт, билигин сүүрбэттэн тахса сыл “Улахан Күөл” учаастакка олорон бултанар. Дьонун көрөн-харайан, астарын-таҥастарын дьаһайан сылдьар. «Улахан Күөлтэн” олох ырааппатах дьон, түөрт оҕолоро бары манна улааппыттар. Үс оҕото туспа ыал дьон, кыра уоллара орто оскуоланы бүтэрээри сылдьар. Вадим Егорович Дьэһэй эбээннэриттэн төрүттээх киһи, 15 сааһыттан кырдьаҕас дьонугар көмө буолаары, аҕата ыалдьан көс олоҕун саҕалаабыта. Элбэх сыл (ол саҕана совхозка) табаҕа үлэлээбитэ. 2000 сыл саҕаланыаҕыттан дьиэ кэргэттэринээн туспа баран община тэриммитэ.
Общинатын үлэһиттэрин үлэҕэ сыстыгастарын хайгыыр, көрөн турбакка үлэлэһэн, булчут сыралаах үлэтин толору баһылаабыт дьон диэн үөрэ кэпсиир. Община үлэһиттэринэн кэргэнин быраата Молот, күтүөттэрэ Роман, Николай буолаллар, ону таһынан дуогабарынан атын эдэр дьон үлэлэһэллэр.
Сүрүн дьарыктарынан буолар кыыл табаны бултааһын, күөллэргэ балыктааһын. Сылга табылыннаҕына 400 тиийэ төбөнү ыталлар, уонча тонна балык туттараллар. Эти, балыгы «Алмазы Анабара» тэрилтэҕэ туттараллар. Сүрэҕин, быарын, тылын, тириитин, тыһын Сааскылаахха, Дьокуускайга атыылыыллар. Дуогабардаах тэрилтэ 200 тонна эт киирэр леднигын тутан биэрбиттэр, биэс камералаах, биирдиитигэр сүүс төбө таба этэ киирэр, онон туттарар эттэрэ үрдүк табаарынай көрүҥнээх. Наадалаах техниканан төһө кыалларынан бэйэлэрэ хааччына сатыыллар. Элбэх сырыыга алдьаныы-кээһэнии үгүс, көлө сапчаастарыгар, уматыкка оҥорор дохуоттарын үгүс аҥара барар.
Вадим Петрович үйэтин сааһын тухары бултаан, аһаан-сиэн олорбут “Улахан күөлүн” балаһыанньа быһыытынан уһун кэмҥэ арендаҕа ылыы конкуруска киирсибитэ. Сайын туундараҕа сылдьар кэмнэригэр соһуччу конкурс ыытыллан кинилэр билбэккэ хаалбыттар. Билигин «Саппыйа», «Сардьынаа» учаастактарга конкурска кыттыбыта да, иккис сыла буолла – түмүгэ биллибэт. Араас биричиинэнэн уһатан-кэҥэтэн иһэллэр. Ити курдук сыһыан туундара олохтоохторугар табыллыа суохтааҕа буолуо. Аҕыйах ахсааннаах омуктарга үлэҕэ-олоххо наадалаах тэриллэри атыылаһарга чэпчэтии баарын билэн ыйытыласпыта да, манна да сатаан хапсыбатаҕа. Кини тэрилтэтэ салалтатын форматынан «производственнай кооператив” буоларынан табыллыбат диэбиттэр, көннөрү «кочевая родовая община» диэн регистрациялааҕын буоллар син этэ диэн быһаарбыттар Саха Өрөспүүбүлүкэтин Норуоттар дьыалаларыгар департаменын үлэһиттэрэ. Наадыйбыта диэн – күн уотунан иитиллэр батарея. Кинилэр эмиэ аҕыйах ахсааннаах омуктарга киирсэллэр, “производственнай кооператив” буоллаллар да, Уставтарыгар «родовая община” буолалларын туоһулуур эмиэ регистрациялаахтар. Онон эргиччи толкуйдаан көрдүбүт да, кыайан тобулбатыбыт «производственнай кооперативынан” регистрацияламмыт аҕыйах ахсааннах омук сорох чэпчэтиигэ тиксибэтиттэн. Вадим Петрович өйдөөбүтүнэн: «Эһиги аҕыйах ахсааннах омуктарга киирсибэккит», – диэн быһаарбыт курдуктар. Сокуону үчүгэйдик билэр дьон быһаарыылара наада эбит ити үөһээ этиллибит түбэлтэлэргэ.
Татьяна Слепцова,
соб.корр.
Рукописи не рецензируются и не возвращаются.
При цитировании материалов ссылка на газету обязательна.
За содержание и достоверность объявлений редакция не отвечает.
Мнение авторов может не совпадать с мнением редакции.
E-mail: info@mayak-arc.ru 18+
© Информационное агентство Инфорос, 2010 – 2025